آیا تا به حال کلیدهای خود را در جایی گذاشته و به سرعت فراموش کرده اید که کجا آنها را پیدا کنید؟ وقتی سعی می‌کنید جایی را که ممکن است آنها را گذاشته اید به یاد بیاورید، از حافظه فعال استفاده می‌کنید، که توانایی نگهداری و دستکاری مقادیر کمی از اطلاعات در ذهن شما در مدت زمان کوتاه را دارد اخیراً تحقیقاتی آغاز شده است که نشان می دهد مغز چگونه این شاهکار را انجام می دهد.مطالعه‌ای که اخیراً در Nature گزارش شده است، به تعامل بین قسمت جلویی مغز که شناخت را کنترل میکند اعمال ذهنی درگیر در تفکر، برنامه‌ریزی و تمرکز پایدار و هیپوکامپ، ساختاری که در اعماق مغز قرار دارد و برای شکل‌گیری و ذخیره‌سازی حافظه حیاتی است، اشاره میکند. امواج مغزی که از بین دو ناحیه عبور می کنند، گروهی از سلول های مغزی به نام نورون های جفت دامنه فاز (PAC) را تحریک می کنند که به هماهنگی حافظه کاری کمک می کنند. این یافته‌ها بینش تازه‌ای را نه تنها در مورد اینکه مغز حافظه را مدیریت میکند، بلکه چگونگی بهبود توجه، تصمیم‌گیری و بازیابی حافظه را نیز ارائه میکند.
حافظه ی کاری چیست؟
حافظه فعال را به عنوان یک کمد بایگانی در نظر بگیرید که بسته به کار و توانایی های شناختی فرد، چند سند (حدود هفت مورد) را برای مدت کوتاهی از چند ثانیه تا چند دقیقه در خود نگه می دارد. ، برای مثال، شما یک شماره تلفن را در ذهن خود نگه می دارید فقط کافی است آن را شماره گیری کنید. مگر اینکه شماره‌ای باشد که گاهی با آن تماس می‌گیرید، نمی‌خواهید فضای ذخیره‌سازی ارزشمندی را اشغال کند، بنابراین خیلی زود از حافظه خارج می‌شود. اگر اسنادی ضروری تلقی شوند و مرتباً مورد بازبینی قرار می گیرند، برای استفاده طولانی مدت ذخیره می شوند. خرابی در ذخیره سازی موقت اطلاعات خطر وقفه در حافظه کاری را به همراه دارد. اگر کمد بایگانی حاوی سند مورد نظر نباشد، هیچ راهی برای اقدام وجود ندارد. به طور مشابه، اگر کمد در حالت بهم ریختگی کامل باشد پیدا کردن مورد مورد نیاز دشوار خواهد بود.
چگونه مغز خاطرات را ذخیره میکند؟
ساده‌ترین پاسخ بیان شده برای پرسش مذکور این است که مغز انسان با هر خاطره جدید شکل خود را تغییر می‌دهد، امری که به دلیل فعالیت سیناپس‌ها یا فضای خالی میان سلول‌های مغزی رخ می‌دهد. این سلول‌های مغزی یا نورون‌ها نیز به واسطه یک ساختار ظریف الکتروشیمیایی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند.
در این ساختار ارتباطی هر تغییری در بار الکتریکی یک سلول، سبب آزادسازی مواد شیمیایی به نام (ناقل عصبی) (neurotransmitter) در طول سیناپس‌ها می‌شود. در ادامه ناقل عصبی توسط نورونی که در سوی دیگر سیناپس قرار دارد، دریافت می‌شود و آن نورون نیز با تغییرات الکتریکی فعال می‌شود.
به گفته «دان آرنولد»، عصب‌شناس دانشگاه کالیفرنیای جنوبی در نهایت خاطرات درون این مدارهای بیولوژیک رمزگزاری می‌شوند و نقش سیناپس‌ها تنها حک کردن اطلاعات مذکور در این مدار‌ها به شمار می‌رود. بدین ترتیب مغز نیز همراه با ایجاد شدن یک خاطره تغییر میکند.
گفتنی است هنگامی که نورون‌ها به طور پیوسته یکدیگر را تحریک می‌کنند ارتباط میان آنها نیز تقویت می‌شود و به مرور زمان برقراری ارتباط میان آنها آسان‌تر و آسان‌تر می‌شود. در سوی دیگر با کاهش دفعات ارتباط، پیوند میان نورون‌ها ضعیف می‌شود و گاهی اوقات ممکن است این ارتباط به کلی قطع شود.
به ساده‌ترین بیان ممکن، مغز انسان قادر است با تقویت پیوندها در شبکه نورونی، خاطرات را ذخیره کند.
کمک کنندگان هیپوکامپ:
تغذیه یکی از راه های شناخته شده برای تأثیرگذاری بر انعطاف پذیری عصبی در هیپوکامپ بزرگسالان است. مطالعات روی حیوانات نشان می دهد که آنچه می خورید می تواند به حافظه کمک کند یا آن را مختل کند.
اثرات مثبت
- مکمل های کورکومین
- اسیدهای چرب چند غیر اشباع، از جمله اسیدهای چرب امگا 3
- پلی فنول ها
- محدودیت کالری
اثرات منفی
- رژیم غذایی پرچرب
- رژیم غذایی با قند بالا