درک روانشناسی تاریکی و تاکتیک های دستکاری

روانشناسی تاریک چیست؟

روانشناسی تاریک به به کارگیری اصول روانشناختی برای دستکاری، تأثیرگذاری یا کنترل افراد با استفاده از روش های مضر اشاره دارد.

روانشناسی تاریک یک زمینه علمی شناخته شده نیست، بلکه اصطلاحی است که برای توصیف این اعمال منفی و اغلب غیراخلاقی استفاده می شود.

شنیدن کلمه “نه” یا احساس از دست دادن کنترل افراد ممکن است برای برخی جالب نباشد . بنابراین، گاهی اوقات، یک فرد ممکن است برای رسیدن به نتیجه دلخواه خود به استراتژی های پنهان یا پنهانی متوسل شود – این به عنوان تاکتیک های دستکاری شناخته می شود.

 

تاکتیک های روانشناسی تاریک:

 

Manipulation

دستکاری به معنای تحت تاثیر قرار دادن یا کنترل هوشمندانه یا فریبنده بر کسی با استفاده از تکنیک های متقاعد کردن،اجبار و … است. این میتواند در زمینه های مختلفی مثل روابط شخصی ، محیط کاری و .. رخ بدهد

 

paltering

یک تاکتیک فریبنده است که در آن شخصی حقیقت را می گوید اما اطلاعات مهم را پنهان می کند و تصوری نادرست یا گمراه کننده ایجاد می کند. به عنوان مثال، شخصی را در اولین قرار ملاقات تصور کنید که می گوید: «من در روابطم واقعاً  صادق هستم. من و آخرین شریکم حتی رمزهای عبور شبکه های اجتماعی خود را به اشتراک گذاشتیم.»

ممکن است این یک افشاگری صادقانه به نظر برسد، اما فرد ذکر نمی کند که رابطه قبلی آنها ممکن است با بی اعتمادی و حسادت بوده باشد که منجر به اشتراک گذاری رمزهای عبور برای نظارت بر فعالیت های یکدیگر شده است با ارائه این اطلاعات بدون درخواست، فرد سعی می کند خود را صادق نشان دهد و در عین حال جنبه های منفی رابطه گذشته خود را پنهان کند.

 

gaslighting

گسلایتینگ نوعی دستکاری روانشناختی است که در آن شخص اقدام به انکار حقیقت یا تغییر واقعیت میکند.

این می تواند شامل این باشد که یکی از طرفین به طور مکرر به دیگری بگوید: “شما اشتباه فکر میکنید” یا “اینطوری اتفاق نیفتاده است” که منجر به شک و تردید در فرد میشود. با گذشت زمان، قربانی ممکن است به خود و برداشت خود از واقعیت شک کند و معتقد باشد که مشکل در رابطه اوست. یک منبع معتبر مطالعه بر روی 65 نفر که گسلایتینگ را تجربه کردند، نشان داد که اغلب در کنار رفتارهای محبت آمیز و توهین آمیز رخ می دهد. این اغلب منجر به بی اعتمادی به دیگران می شود

 

Backstabbing

خنجر زدن از پشت به معنای خیانت به فردیست که به شما اعتماد کرده و شما تظاهر به دوستی با آن را میکنید ولی در عین حال درحال کشیدن نقشه برای ضربه زدن به او هستید

 

Triangulation

مثلث سازی یک روش دستکاری یا کنترل یک موقعیت اغلب با ایجاد رقابت، حسادت و نا امنی است.

مثلا زهرا دوست مریم است که به تازگی دوست جدیدی به نام شقایق پیدا کرده ، مریم چون به دوستی زهرا و شقایق حسادت میکند شروع میکند به تخریب شقایق پیش زهرا . این رفتار میتواند بین زهرا و شقایق تنش ایجاد کند چون زهرا ممکن است بین دوستی جدید و دوستی های فعلی اش درگیر شود

 

Exploitation

استثمار شامل شناسایی و بهره برداری از ضعف ها، ناامنی ها یا ترس های یک فرد برای دستکاری اوست. این می تواند شامل آسیب پذیری های عاطفی، روانی یا فیزیکی باشد.

مثلا یک کلاهبردار که با تظاهر به دوستی یک فرد مسن از تنهایی و تمایل به همراهی او سوء استفاده می کند و سپس فرد مسن را برای دادن پول به خود دستکاری می کند.در اینجا فرد سعی میکند برای کنترل رفتار خود ، به فرد مقابل احساس گناه بدهد جوری دستکاری عاطفی محسوب میشود که باعث میشود فرد در مورد چیزی که تقصیر او نیست احساس گناه و مسئولیت کند.به عنوان مثال، ممکن است یکی از دوستان شما را با گفتن این جمله که «فکر می‌کردم به من اهمیت می‌دهی اما فکر می‌کنم اشتباه می‌کردم» ، تو را سرزنش کند، این بیانیه طوری طراحی شده است که شما به خاطر برآورده نکردن انتظارات آنها احساس گناه کنید،حتی اگر این انتظارات غیر منطقی یا ناعادلانه باشند

 

Love bombing

به عنوان مثال، در یک رابطه عاشقانه، ممکن است فردی از بمباران عشقی استفاده کند تا ارائه هدایا و محبت، پارتنز خود را به سرعت جذب کند. این نمایش شدید محبت می تواند به هدف احساس خاص و دوست داشتنی بدهد، اما اغلب با هدف به دست آوردن کنترل روی آنها انجام می شود

 

چه کسی از روانشناسی تاریک و تاکتیک های دستکاری استفاده می کند؟

 

افرادی که دارای ویژگی‌های خودشیفتگی هستند ممکن است بیشتر از تاکتیک‌های روان‌شناسی تاریک استفاده کنند. این افراد به دنبال قدرت و کنترل هستندو فاقد همدلی و پشیمانی میباشند.

یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که افراد عصبی به احتمال زیاد از تاکتیک های دستکاری مانند احساس گناه و تهدید به پایان دادن به روابط استفاده می کنند

با این حال، محققان دریافتند که آنها در مقایسه با افراد غیر عصبی کمتر از درخواست برای توجه استفاده می کنند.

منابع

• Karim DN. (2022). Linking dark triad traits, psychological entitlement, and knowledge hiding behavior.

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9257334/

• Klein W, et al. (2023). A qualitative analysis of gaslighting in romantic relationships.

https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/pere.12510

• Mandal E, et al. (2016). Manipulation tactics of patients with neurotic disorders in everyday life and during therapy.